Deze keer geen aandacht voor actueel nieuws maar over een noodlanding van een Haviland op het Zeeuwse eiland Schouwen-Duiveland op 21 april 1923. Een artikel van de heer Huib Uil, gepensioneerd stadshistoricus bij de gemeente Schouwen-Duiveland. Het artikel kwam ik tegen in de wereldregio, en het contact met de heer Uil was snel gelegd. Dank dat ik uw artikel op deze website mag plaatsen.
SCHOUWEN-DUIVELAND IN STUKKEN
Een noodlanding op het strand van Schouwen, 1923
Geschreven door Huib Uil
Honderd jaar geleden moest een postvliegtuig een noodlanding maken op het strand van Schouwen, even ten noorden van de vuurtoren. Het gebeuren trok veel bekijks. Nog meer toen vervolgens daar ook een tweede vliegtuig strandde.
Het vliegverkeer maakte in het eerste kwart van de twintigste eeuw een onstuimige groei door. Het bleek een nieuwe verrassende mogelijkheid voor het snelle vervoer van passagiers en van goederen. Dat alles nog in beperkte mate, want de vliegtuigen waren licht geconstrueerd. Ze bleken ook een uitstekend middel om post te vervoeren. Het vliegtuig werd dan ook ingezet voor de luchtvaartdienst Londen-Rotterdam-Amsterdam. Die maakte gebruik van een nieuw type: de Havilland DH.34. Het was een eenmotorig dubbeldekker vliegtuig gebouwd door de Havilland Aircraft Company, ontworpen door Geoffrey de Havilland en was een nieuw type in een bestaande reeks. Het type was vanaf 1922 in gebruik. De bemanning bestond uit twee personen en er was ruimte voor negen of tien passagiers. De romp van het vliegtuig was bekleed met multiplex. Het had een lengte van bijna twaalf meter. De spanwijdte van de vleugels was 15,65 meter. De propeller en de vleugels waren van hout. Het vliegtuig kon een maximumsnelheid bereiken van 206 kilometer per uur. Van het type werden er twaalf gebouwd.
De vliegtuigen staken het kanaal over bij Dover en volgden de kust van Noord-Frankrijk, België en Nederland en omgekeerd. Op zaterdag 21 april 1923 was een toestel onderweg vanuit Londen. Het had als kenmerk: G-EBBQ. Naast de gezagvoerder was er een waarnemer aan boord en twee passagiers. Toen het vliegtuig in de buurt van de kust van Schouwen was, begaf de motor het. Een noodlanding was onvermijdelijk. Gezagvoerder was W. Hinchliffe, zo meldt de goed gedocumenteerde website van H. Dekker over ongelukken en incidenten met vliegtuigen. Hinchliffe slaagde erin het toestel veilig aan de grond te krijgen zonder dat het beschadigd werd. Het was een knap staaltje van stuurmanskunst. Alle inzittenden konden zonder een schrammetje het toestel verlaten. Het gebeuren trok veel bekijks. Op de foto zien we de schooljeugd rond het vliegtuig geschaard terwijl B.M. van de Velde, de 48-jarige veldwachter van Haamstede en Burgh, een toeziend oog houdt. Het viertal vertrok eind van de middag, om half zes, per auto naar Zijpe, aan de andere kant van het eiland, om vandaar met de veerboot naar Rotterdam te reizen.
Om de motor van het vliegtuig te repareren ging een tweede vliegtuig van hetzelfde type, met de aanduiding G-EBBY, op maandag 23 april op weg naar Schouwen, met opnieuw Hinchliffe als gezagvoerder. Wat twee dagen eerder zo goed lukte, werd nu een drama. Het vliegtuig landde in het losse zand en werd daardoor sterk afgeremd. Het bleef met de neus in het zand steken waarbij de propeller brak. Hoewel het vliegtuig bijna rechtop stond, bleven de inzittenden ongedeerd wat een grote bijzonderheid mag heten. Vanzelfsprekend trok dit alles opnieuw veel bekijks.
Het viel te begrijpen dat het beter was niet opnieuw een vliegtuig te sturen. In plaats daarvan trok een ploeg van de firma Sperling naar Schouwen. Zij wisten met moeite de vleugels te demonteren. Die werden met de twee rompen op een zolderschuit geladen. Dat was een houten vaartuig zonder motor of zeil met een plat dek. De schuit werd door een sleepboot naar Rotterdam gevaren. De lading werd gelost bij Charlois, in de Dokhaven. Met wagens en paarden vond het vervoer plaats naar het vliegveld Waalhaven. Daar herstelden Engelse monteurs de twee vliegtuigen zodat ze weer in bedrijf konden worden gesteld.
foto rechtsboven : Zeeuws Archief, beeldcollectie Schouwen-Duiveland.
foto's in het artikel van de heer dekker
